Gemlik Deprem Riski: Bilmeniz Gereken 5 Çarpıcı Gerçek

Türkiye’nin bir deprem ülkesi olduğu gerçeğiyle yaşamak zorundayız. Özellikle Gemlik’te hissedilen küçük sarsıntılar, bu gerçeği sık sık hatırlatarak endişeye neden oluyor. Ancak asıl tehlike, bu küçük sarsıntıların ötesinde yatıyor olabilir.

Bu yazıda, kulaktan dolma bilgilerin ötesine geçiyoruz. Uzmanların araştırmalarına ve bilimsel verilere dayanarak, her Gemliklinin mutlaka bilmesi gereken 5 kritik gerçeği inceledik. Gemlik deprem riski hakkında bilmeniz gereken her şey burada.

1. En Büyük Tehlike Fay Hattının “Sessizliği” Olabilir

Gemlik Fayı’nın uzun süredir büyük bir deprem üretmemesi, ilk bakışta rahatlatıcı gelebilir. Ancak bilim insanları için bu durum tam tersini işaret ediyor. Bu “sessizlik”, fay hattının kilitlendiği ve muazzam bir enerji biriktirdiği anlamına geliyor.

Bir lastik bandı gerip bırakmayı beklemek gibi düşünün; fay hattı ne kadar uzun süre kırılmazsa, biriken enerji ve olası depremin şiddeti o kadar artar. GPS verilerine göre fay segmentinin hareket hızı yılda sadece 1-2 mm gibi düşük bir seviyededir. Bu yavaşlık, fayın kilitlendiğini ve stres biriktirdiğini kanıtlar.

“7 ve üzeri büyüklüğünde bir depreme hazırlık yapmamız gerekiyor.” — Prof. Dr. Beyhan Bayhan, Bursa Teknik Üniversitesi

2. Asıl Sorun Yüzeyde Değil, Ayaklarınızın Altında: Sıvılaşan Zemin

Gemlik deprem riski sadece fay hattıyla sınırlı değildir. İlçenin üzerine kurulduğu zemin yapısı da büyük bir tehdit oluşturuyor. Gemlik Ovası’nın zemininde, yüzeyin 10-15 metre altından başlayan “denizel organik balçık” niteliğinde yumuşak kil katmanları bulunuyor.

Bu yapı, deprem anında “sıvılaşma” riskini doğurur. Sıvılaşma, katı zeminin sarsıntıyla birlikte sıvı gibi davranarak taşıma gücünü kaybetmesidir. Yapılan testlerde zemin direncinin çok düşük çıkması, bu tehlikenin en somut kanıtıdır.

3. Gemlik’i Tehdit Eden Çok Yönlü Tehlikeler

Gemlik’in afet riski tek bir başlıkla özetlenemez. İlçe, aynı anda birden fazla tehlikeyle yüzleşmek zorundadır:

• Fay Hattı Kırılması: Aktif fay hattının yaratacağı ana deprem riski.

• Zemin Sıvılaşması: Zayıf zeminin yıkıcı etkiyi artırması.

• Heyelan Riski: İlçenin kuzeyindeki eğimli yamaçlarda görülebilecek toprak kayması.

• Tsunami Tehlikesi: Düşük ihtimal olsa da körfezde meydana gelebilecek tsunami riski.

“Bursa’da en çok riskin olduğu yerleşim yerlerinden biri Gemlik… Kuzey Anadolu fay hattının biri Gemlik’ten geçiyor… Zeminde sıvılaşma var…” — Engin Er, Jeoloji Mühendisleri Odası Güney Marmara Şubesi Başkanı

4. Şehrin İçinden Geçen Yasaklı Bölge: Kırmızı Çizgi

Gemlik Belediyesi, bu risklere karşı mikro-bölgeleme haritaları ile önlem almaktadır. Haritalarda en dikkat çeken yer, “Uygun Olmayan Alan 1.1” olarak işaretlenen kırmızı bölgelerdir.

Aktif fay hattının yaklaşık 40 metrelik tampon bölgesini kapsayan bu alanda yapılaşma kesinlikle yasaktır. Ayrıca mor renkli bölgeler heyelan riskine, diğer özel alanlar ise sıvılaşma riskine karşı özel mühendislik önlemleri gerektirmektedir.

5. Rakamlarla Riskin Boyutu: 60.000 Bina Tehlikede Olabilir

Tehlikenin boyutunu anlamak için rakamlara bakmak yeterlidir. Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin analizlerine göre, olası bir 7 ve üzeri depremde Gemlik sınırları içinde yaklaşık 60.000 binanın orta ve üzeri hasar görebileceği öngörülmektedir.

İznik-Gemlik Fayı, bölgedeki “en kritik dokuz faydan biri” olarak tanımlanmıştır. Bu tablo, kentsel dönüşümün bir tercih değil, zorunluluk olduğunu göstermektedir.

Sonuç: Bilgiden Eyleme Geçme Zamanı

Gemlik deprem riski büyük olsa da çaresiz değiliz. Bilim ve mühendislik, bize güvenli çıkış yollarını sunuyor. Cihatlı mevkii gibi sağlam zeminli bölgelerde yeni yerleşim alanları oluşturulması ve doğru zemin etütleri hayati önem taşıyor.

Unutmayalım, deprem öldürmez; ihmal edilmiş binalar öldürür. Şimdi, güvenli bir gelecek için harekete geçme zamanı.